Hayat Hikâyeleri: Kıbrıs Türk Toplumu

Geçen yarım yüzyıl boyunca Kıbrıs, köyleri köklerinden söken, insanlarla toprak arasındaki bağları koparan ve adanın sosyal coğrafyasını yeniden şekillendiren birçok göç dalgasıyla karşılaştı. Yerlerinden edilmiş olan 215,000’den fazla Kıbrıslı için hem evlerinden kaçış, hem de başka bir yere yerleşme, süreğen kişisel bir travma, birçoğu için ise siyasi bir dava olmuştur. Bazıları geriye dönmeyi arzularken, bazıları ise bulundukları yerde kalmakta ısrar ederek yeniden göç etmeyi reddetmektedirler. Bu arzular, medya ve siyasi retoriğe yansımakta; yerinden edilmiş birçok Kıbrıslı insanın sadece siyasi gelecekle ilgili değil, kayıpları ve köklerinden koparılmaya dair kendi deneyimleriyle ilgili algılarını şekillendirmektedir. Dahası, adanın bölünmesi, Yeşil Hat’tın her iki tarafındaki Kıbrıslıların kendi acı ve kayıplarını vurguladığı ancak, diğer toplumun yaşadıklarını göremediği, yaklaşık 30 yıla neden oldu. PRIO’nun “Kıbrıs’ta Ülke İçi Göç: Sivil ve Askeri Çatışmanın Sonuçlarının Haritalandırılması” projesi, yerlerinden edilen hem Kıbrıslı Rum hem de Kıbrıslı Türklerin yaşamöykülerini bir araya getiriyor. Amacımız, diğer toplumun bireylerinin yaşadıkları yanında, bu deneyimlerin onların bugünkü yaşamlarını nasıl şekillendirdiği ve gelecekle ilgili umutlarının daha iyi anlaşılmasını sağlamak. Bu rapor, adanın güneyinden kuzeyine göç eden Kıbrıslı Türklerle yapılmış, yaşamöykülerine dair otuz röportajın bulgularını özetlemektedir. Birinci bölümde, göçün kısa bir geçmişi ve Kıbrıslı Türklerin, köklerinden uzaklaşmalarıyla ilgili bugünkü düşünce ve söylemlerini şekillendiren unsurların özetini de içeren, yerlerinden edilmelerinin öyküsünü de içeren bir giriş sunulmaktadır. II. Bölümde ise okura, yerinden edilme ve yeniden yerleşimlerle ilgili farklı deneyimleri kavrayabilmesi için bu öykülerden on tanesinin özeti veriliyor. Ayrıca, bir yandan göçün rotaları ile yeniden yerleşim biçimleri farklılık gösterirken, III. Bölümde özetlenen, bu deneyimlerin bir sonucu olarak, gelecekle ilgili belirli benzer görüşler bulunmaktadır. Rapor bu sonuç bölümünde, yerinden edilmiş olan Kıbrıslı Türklerin, görüşmelerle varılacak bir anlaşma durumundaki potansiyel göçleri de içermek üzere, nasıl bir gelecek öngördüklerine işaret ediyor.